کـرونـا، بازار گـل را پـرپـر کرد

حال بازارهای گل‌ در شهرمان خوب نیست؛ بازارهایی که تا چند ماه پیش بازارشان داغ بود و برای خودشان بروبیایی داشتند اما با آمدن کرونا بازارهای گل هم یکی پس از دیگری پرپر شد.

همشهری آنلاین_ مژگان مهرابی: حال گل‌های شهرمان خوب نیست. تا چند ماه پیش بازارشان داغ بود و برای خودشان بروبیایی داشتند. از مجالس عروسی و خواستگاری تا جشنواره و نشست‌های مدیریتی، هر جا جمعیتی بود، سبد تاج گلی دیده می‌شد. اما چند ماهی است بازارشان بی‌رونق شده و کمتر کسی سراغی از آنها می‌گیرد. دلیلش هم شیوع ویروس مزاحمی است که با آمدنش چنان آتشی به خرمن گل و گیاه شهر انداخته که آب یک دریاچه هم نمی‌تواند خاموشش کند. این نعمت خدادادی آنقدر مهجور شده که نه تنها این روزها، خواهانی ندارد، بلکه در ایام نوروز هم مشتری نداشته است. به گفته اغلب فعالان صنف گلفروشی، روزانه حجم زیادی از گل‌های به فروش نرفته روانه زباله‌دانی می‌شود. فعالان این صنف دل پری از شرایط کنونی دارند و اگر پای صحبت‌شان بنشینی، از بی‌رونقی بازار گل می‌گویند و نگران چک‌های برگشت خورده‌شان هستند و اینکه چرا هیچ نهادی دست یاری به سوی‌شان دراز نمی‌کند. به بهانه روز ملی گل و گیاه، سری به بازارهای گل شرق تهران زدیم و پای صحبت گروهی از فعالان این صنف نشستیم تا درباره مشکلات غرفه دارهای بازارهای گل امام رضا(ع)، شهید محلاتی و شهید بابایی بگویند.

اکبر شاهرخی، رئیس اتحادیه گلفروش‌ها اعلام کرد/ ۱۵۰۰ میلیارد تومان خسارت مالی گل‌فروشان

«اکبر شاهرخی» رئیس اتحادیه گلفروش‌های تهران می‌گوید: «بازار گل امام‌رضا(ع) نسبت به دیگر بازارهای تهران از تنوع بیشتری برخوردار است. ۷۰‌درصد تولیدکننده است و در حدود ۲۰ تا ۲۵‌درصد هم بازار محلاتی گل تولید می‌کند. اغلب بازارهای تهران از اینجا گل می‌برند.

اما نکته مهم این است که بازار گل الان کساد است و خیلی رونق ندارد. » او در ادامه با بیان اینکه در چند ماه گذشته صنف گل‌فروشان ایران ۱۵۰۰ میلیارد تومان خسارت مالی دیده‌اند، می‌افزاید: «بازار گل امام رضا(ع) به گونه‌ای است که هر روز تعداد زیادی اتوبوس پر از گل از شهرهای مختلف به این بازار می‌آید. در زمستان گل‌های ما از شهرهای جنوبی ایران تأمین می‌شود. تولیدکنندگان ضرر زیادی دیده‌اند. ماه رجب و شعبان و عید نوروز را از دست داده‌ایم. گلخانه‌هایی داشتیم که حتی درشان باز نشد. الان نه جشن عروسی برگزار می‌شود و نه مراسم سوگواری. بنابراین گلی هم خریداری نمی‌شود. متأسفانه بانک صنعت و معدن هم با ما همکاری نکرده و وامی به ما نمی‌دهد. شغل‌های دیگر شاید متحمل ضرر شده باشند اما مهم این است که اصل جنس آنها از بین نرفته است. بعد از چند ماه افزایش قیمت هم داشته‌اند. اما اصل جنس ما خراب شده است. » به گفته شاهرخی، نخستین بازارگل شرق تهران، بازار گل شهید محلاتی است و بعد از آن بازار گل امام رضا(ع) ساخته شد. او درباره نحوه شکل‌گیری بازار گل امام رضا(ع) می‌گوید: «ابتدای امر همه در بازار گل محلاتی مستقر بودیم. به دلیل اختلاف نظری که بین کاسبان و شهرداری ایجاد شد بعضی از کاسبان به اینجا آمدند. قطعه زمین بزرگی خریدند و به‌صورت اصولی غرفه ساختند. بازار گل امام رضا(ع) امکاناتی مانند سردخانه و تأسیسات برقی خوبی دارد. » نکته مهمی که شاهرخی اشاره می‌کند اینکه قیمت گل در بازارها تقریباً شبیه هم است و بازار امام رضا(ع) معمولاً تعیین‌کننده قیمت است.

۷۰۰ غرفه گل در شرایط کسادی کار

بازار گل امام‌رضا(ع)، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار گل در محدوده شرق تهران و شاید هم پایتخت است. در خیابان خاوران، نرسیده به سه‌راه سیمان تابلوی بزرگی به چشم می‌خورد که موقعیت جغرافیایی بازار گل این منطقه را نشان می‌دهد. فضای بزرگی است و ساختار منظمی دارد. غرفه‌های آن روی اصول ساخته شده و ردی از بی‌نظمی در آن دیده نمی‌شود. پارکینگ وسیعی هم دارد که در واقع می‌توان گفت ۳ پارکینگ تو در تو است که در دل هم جای گرفته‌اند. بازار گل امام‌رضا(ع) یک سالن طویل است با تعداد زیادی غرفه که به آن راه دارند. شمردن غرفه‌ها زمانبر است اما «حسین سلطان محمدی»
مسئول بازار گل و گیاه امام‌رضا(ع) می‌گوید که بیش از ۷۰۰ غرفه گل و گیاه در اینجا وجود دارد. او دل پری از وضع نابسامان بازار گل در این روزها دارد و می‌گوید: «تا قبل از شیوع ویروس کرونا هزاران نفر به این محل رفت‌وآمد داشتند اما حالا تعداد محدودی مشتری به اینجا مراجعه می‌کند. البته بیشتر مشتریان بازار گل امام‌رضا(ع) صنف گلفروش‌ها هستند که به‌صورت عمده‌ای گل تهیه می‌کنند. »

نه عروسی نه عزا

حق با سلطان محمدی است، در بازار گل امام‌رضا(ع) جنب‌وجوشی وجود ندارد. تعداد اندکی در بازار رفت‌وآمد دارند که بیشترشان گلفروش هستند. «قاسم صداقتی» یکی از غرفه دارهای این بازار است.
می گوید: «از آنجا که در اینجا گل به قیمت مناسب عرضه می‌شود، دسته گل برای عروس، ماشین عروس، تاج گل برای مراسم سوگواری و سبدهای گل برای جلسات و کنفرانس‌ها هم تهیه می‌شود. اما حالا به دلیل برگزار نشدن مراسم سوگواری و عروسی هیچ‌کس برای تهیه تاج گل یا دسته گل به اینجا نمی‌آید. ساعت‌کاری اینجا از ۴ تا ۹ صبح است. شما اگر ۹ صبح به اینجا می‌آمدید یک شاخه گل هم پیدا نمی‌کردید. حالا گل‌ها روی هم تلنبار شده و خریدار ندارد. » «حسن دیلمانی» کاسب دیگر این بازار، معتقد است صنف گل‌فروشان در اوضاع شیوع کرونا بیشتر از دیگر اصناف آسیب دیده و می‌گوید: «خیلی از اصناف ناگزیر به تعطیلی مغازه خود شدند. اما مهم این است که بعد از قرنطینه اجناس خود را داشتند. یعنی اصل جنس‌شان سالم بود نه مثل ما که با کوهی از گل‌های خراب شده مواجه شدیم. دل‌مان خوش بود به جشن‌های ماه رجب و شعبان و عید نوروز که با وجود کرونا هیچ جشن و مراسمی برگزار نشد. بسیاری از گلخانه‌ها حتی درشان باز نشد. صاحبان گلخانه‌ها مجبور شدند گل‌های خراب شده را راهی زباله‌دانی کنند و برای معدوم کردن آنها هم کلی هزینه دادند. »

سلطان محمدی/ مسئول بازار گل و گیاه امام رضا (ع)

پول هزینه آب و برق نداریم!

سلطان محمدی هر روز با چهره افسرده و نگران همکارانش روبه‌روست و از اینکه نمی‌تواند کاری انجام دهد، حس خوبی ندارد. او با اشاره به اینکه بسیاری از گلفروش‌ها درآمدی نداشته و چک‌شان برگشت خورده است، می‌گوید: «آنچه مسلم است گل از ملزومات زندگی شهروندان نیست. با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه قطعاً مثل گذشته بازار داغی نخواهد داشت. ما حتی هزینه آب و برق غرفه‌ها را نمی‌توانیم پرداخت کنیم چه برسد به درآمدزایی. » او متذکر می‌شود اگر فکری به حال صنف گلفروش‌ها نشود در آینده‌ای نزدیک اغلب غرفه دارها ورشکست خواهند شد. این فعال بازار گل می‌گوید: «متأسفانه هیچ نهاد و سازمانی به یاری ما نمی‌آید. از هر غرفه ۵‌ـ ۶ خانواده روزی می‌خورند و خدا می‌داند اگر وضع بهتر نشود چند خانواده با مشکل معیشتی مواجه خواهند شد. » او با دلخوری از همکاری نکردن مسئولان در شرایط فعلی شکایت می‌کند: «برای گسترش و توسعه بازار گل اقدام به ساخت‌وساز کردیم. از مسئولان هم وام گرفتیم. حالا نمی‌توانیم وام را پرداخت کنیم و به ما مهلت نمی‌دهند. »

۲۰۰ غرفه نسبتاً موفق در فروش

بازار تازه‌ساز و جدیدی است که که در مرز بین مناطق ۴ و یک قرار گرفته است. خیلی وسیع نیست و تقریباً ۲۰۰ غرفه دارد. اما مجهز است و مثل بازار گل امام رضا(ع) روی اصول ساخته شده است. پارکینگ بزرگی هم دارد و از این‌رو شهروندان برای خرید گل با مشکل جای پارک مواجه نمی‌شوند. «علیرضا بهادری» یکی از غرفه دارهای این بازار که در بازار گل شهید محلاتی هم غرفه دارد، می‌گوید: «اغلب غرفه دارها به‌صورت فامیلی یا طایفه‌ای فعالیت می‌کنند. در بازارهای دیگر هم یک غرفه دارند تا بتوانند امورات خود را سپری کنند. ما هر روز ۳ صبح به بازار امام رضا(ع) می‌رویم و گل‌های خود را آنجا تهیه می‌کنیم. » او از اینکه مشتریانش کم شده ابراز ناراحتی می‌کند اما باز خوشحال است که چنین بازاری در شمال شرق تهران راه‌اندازی شده است. می‌گوید: «حوالی این بازار چندین شهرک نظامی است و بانوان معمولاً برای خرید یا دیدار از غرفه‌های گل به اینجا می‌آیند. بازتاب خوبی هم داشته است. »

رونق تزیینات چوبی

بعد از بازار گل امام رضا(ع) سری به قدیمی‌ترین بازار گل شرق تهران می‌زنیم. تقاطع خیابان نبرد جنوبی و زمزم، با مترو و اتوبوس هم می‌توان به آنجا رفت. با اینکه این بازار گل از داشتن پارکینگ محروم است اما اغلب شهروندان تهرانی به‌خصوص اهالی شرق تهران ترجیح می‌دهند برای تهیه گل به بازار گل شهید محلاتی بروند. چراکه مسیرش سرراست است. بازاری نه چندان نونوار که ساختار منظمی هم ندارد. مثل گذشته خبری از دادزن‌هایی که جلو در برای غرفه‌شان تبلیغ می‌کردند نیست. چند نفری ایستاده‌اند و منتظر که اگر کسی سفارش تزیین گل داشت به آنها خدمات بدهد. دفتر بازار گل بسته است و از این‌رو با مسئول آن نمی‌توان ملاقاتی داشت. برای همین بهترین کار گفت‌وگو با غرفه دارهاست. بازار گل وسعت خیلی زیادی ندارد. در واقع یک خیابان پر چاله است که به چند راه فرعی باز می‌شود. آنچه بیشتر از گل و گلدان، در اینجا دیده می‌شود، تزیینات چوبی است که اقبال‌کنندگان زیادی هم دارد. مشتریان این بازارگل بیشتر خانم‌ها هستند که برای رفتن به مهمانی یا زیبا کردن خانه‌شان به اینجا می‌آیند. در این موقع از سال باید بازار شلوغ باشد اما نیست. کرونا شور و هیاهویی که در این بازار داشت را گرفته و فضایی ساکت و سرد را جایگزین کرده است.

غرفه‌های خلوت و بی‌مشتری

«علی حکیمی» یکی از قدیمی‌های این بازار است. به گفته خودش از زمانی که اینجا شکل گرفته غرفه‌دار بوده است. می‌گوید: «بیش از ۴۰ سال است این بازار دایر شده و گل تولید می‌کند. قبلاً زمین کشاورزی بوده و بعدها بازار گل‌فروشی شده است. » غرفه‌ها یک اندازه نیست و به گفته حکیمی، هرکسی بنا به وسع مالی و قدرتی که توانسته اعمال کند کوچکی یا بزرگی غرفه‌اش را تعیین کرده است. او ادامه می‌دهد: «هیچ کدام از غرفه‌های اینجا سند ندارد و قولنامه‌ای معامله می‌شود. از ۴۰۰ میلیون به بالا. بسته به این دارد که غرفه چه اندازه باشد و کجا قرار داشته باشد. » آنچه مسلم است غرفه دارهای این بازار مثل بازار گل امام رضا(ع) با معضل هزینه آب و برق مواجه نیستند. «هوشنگ احمدی» غرفه‌دار دیگری است که خیلی حوصله گفت‌وگو ندارد. می‌پرسم در شرایطی که بیماری کرونا در جامعه شیوع پیدا کرده چه مشکلاتی مواجه شده‌اید؟ با غیظ پاسخ می‌دهد: «هیچ، بدبختی. مشتری نداریم. گل‌ها خراب می‌شوند و باید آنها را دور بریزیم. هیچ‌کس هم به دادمان نمی‌رسد. سر ماه هم باید کلی اجاره غرفه را بدهم. » او تصمیم دارد غرفه را به فرد دیگری واگذار کند و به‌رغم میل باطنی‌اش گل‌فروشی را کنار بگذارد.

چک‌ها پاس نمی‌شود

ساعت‌کاری این بازار برخلاف بازار گل امام رضا(ع) از ۷ صبح تا ظهر است. خیلی از غرفه دارها تا پاسی از شب هم کار می‌کنند تا بتوانند مشکل اقتصادی‌شان را تا حدی جبران کنند. البته بعضی از اهالی معتقدند تعدادی از گلفروش‌ها با تاریک شدن هوا، فعالیت‌های غیرمرتبط با بازار گل را هم انجام می‌دهند. . «احسان پهلوانی» می‌گوید: «از یک ماه مانده به شب‌عید کسب و کارمان رونق مضاعفی به خود می‌گرفت اما متأسفانه امسال در آستانه عید نوروز بازار تعطیل شد و ما خانه‌نشین شدیم. اغلب کاسبان اینجا با چک‌های برگشتی مواجهند و اوضاع اقتصادی به وفق مرادشان نمی‌چرخد. » در بازارگل شهید محلاتی کودکانی هم هستند که کارشان جابه‌جا کردن گلدان‌های گل با گاری است. کودکان‌کار که دلخوش به انعامی هستند که از سوی مشتری عایدشان می‌شود. آنها هم خیلی شرایط خوبی ندارند و دستمزدی که می‌گیرند کفاف هزینه رفت و آمدشان را هم نمی‌دهد. بیرون بازار گل شهید محلاتی، درست روبه‌روی جایی که پیش‌تر زمین کشاورزی بوده و بعضی از صنف گلفروش‌ها آن جا را تصاحب کرده‌اند، شرایط به‌گونه دیگری است. در آن جا بیشتر درختچه و ملزومات گلکاری فروخته می‌شود و می‌توان گفت آنها هم دل خوشی از وضع موجود ندارند.